Djudios de Bulgaria

Este artikolo uza la grafia de Aki Yerushalayim para la lingua judeo-espanyola. Mersi muncho por mantener el artikolo uzando este estil.

Sinagoga en Sofia

El empesijo de los djudios de Bulgaria empesa de la Imperio Romano, kuando vinieron aya los Romantiotes. En el tiempo de la sigunda imperia Bulgara le keila tuvo "periodo de oro". I en el tiempo de la Imperio Otomano pujo la keila i se organizo, se enrekesio en el komersyo i kultura.

Se topo trasas de tombas del 2. sieklo al lado del kazal Gigen i Platforma de pasifas antiko, i trasas de una sinagoga en la sivdad antigua en Plavadiv del tiempo de 2. i 4. sieklo ke amostra la existensya de trasas de djudios en el pais. En las excavasiones ke izieron serka de la sivdad Kyustendil se topo trasa de dos sinagogas ke de dize la primera en el 3. sieklo i la sigunda en el 7. Por ke no uvo bastante dinero fue menester de no kontinuar la bushkedad.

Maz djudios vinyeron a Bulgaria de la Evropa en los 14 i 15 sieklos : de Almania i espesyalmente de Bavaria, Bohemia i de Hungaria. La maz muncha djente ke vinyeron a Bulgaria fueron expulsados de Espanya ke toparon refugio en la Imperia Otomana i los Balkanos ke era parte de los Otomanos. En el 1640 aviya en Bulgaria tres kehilas, los Romantiotes, los Eshkenazis i los Sefaradis. Los maz muncho eran los Serfaradis.

En medio del sieklo 19 vino a Bulgaria el movimiento de "La Haskala". Se avio la eskola "Alliance Israélite Universelle" ke auno el estudio i la kultura oeste kon estudio djudio religiozo. El movimiento Zionisto teniya muncha enfluensa, i en el primer kongresso Zionisto ke ocurio en el anyo 1897 partisiparon 3 delegasiones de Bulgaria. Kon el ayudo de unos kuantos politicanos i personas bravas de la eglisia se salvaron de la Shoa 48000 djudios sitizenos de Bulgaria. El kavo de 11,343 djudios de Trakya i de Makedonia era difirente, eyos fueron pasados a las manos de los Bulgaros de parte de los Nazistos. Eyos fueron expulsados a los kampos de konsantrasion kon el order del rey Boris III, i fueron matados todos. Kuando eskapo la sigunda guerra mondiala en 1945, biviyan en Bulgaria 49,000 djudios, entre eyos 40,000 djudios emigraron a Israel en los anyos 1948 – 1950. En Israel se ajuntaron a la populasion israelit en todo modo de activita empesando de ovras parlamentarias, offisios liberos fina al teatro, muzika i literatura. En el anyo 2011 kedaron en Bulgaria kaji 4,000 djudios, la meatad de esto en Sofia.


From Wikipedia, the free encyclopedia · View on Wikipedia

Developed by Nelliwinne